5 Temmuz 2016’dan beri Mersin’de (Türkiye genelinde) sivil toplum olarak zor günler geçirdik. STK’ların bir çoğu kapatıldı yada sıklıkla denetim adı altında ciddi cezalar aldı.Bir STK kurmak çok kolay , 7 kişi bir araya gelip matbu tüzükte bir kaç değişiklik yaparak kurabiliyorlar.Ancak Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü kuruluştan itibaren iletişim konusunda son derece zayıf ve umursamaz davranıyor. Mersin’de şu an 1816 faal dernek var. Bu derneklerin çoğu işleyiş konusunda yeterli bilgiye sahip değiller. En basit saydığımız genel kurul, DERBİS’e giriş, beyanname verme, üye kabulü gibi konularda bile ceza alan dernekler mevcut. Pek çok kez Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğünden mevzuat konusunda eğitim vermelerini istediysek de olumlu yanıt alamadık. Son 1 yıldır yaşadığımız yoğun denetimleri de STK lar arasındaki deneyim paylaşımları ile aştık. Anka olarak STGM nin ve TÜSEV in eğitimlerine katılarak kendimizi geliştirmeye çalıştık. Elimizde olan yazılı kaynakları diğer STK lar ile paylaştık.
Genel olarak rutin yapması gerekenleri bile takip etmekte zorlanan dernekler herhangi bir kurumdan fon desteği aldığında işler daha da karışıyor. Fatura alma, fatura kesme, sigortalı biri ya da birilerini çalıştırma, SGK mevzuatı, gelen fonları ya da hibe desteklerini bildirme gibi yepyeni ve daha karmaşık sorunlarla karşılaşıyorlar. Derneğimizin yönetiminde 2 adet mali müşavir olmasına rağmen biz de bir türlü sorun aşamayıp, vergi dairesi, SGK ve Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü arasında günlerce gittik geldik . Maalesef bu bahsettiğimiz kurumların çoğunda da STK mevzuatına hakim olan birilerine rastlamak çok zor, onların inisiyatifi ve yönlendirmelerine kalırsak ciddi cezalarla karşı karşıya kalmamız söz konusu olabiliyor.
Bu nedenle sahada aktif çalışan ya da çalışmayı planlayan dernekler için geliştirilmiş bir mevzuat eğitimi ile fon kaynaklarına ve kendilerini geliştirecek eğitimlere nasıl ulaşacaklarına dair bir çalışma yapılması gerekiyor.
Mersin’de son 1 yıl içinde her 2 dernekten biri denetimden geçti ve maalesef bazı dernekler çok ciddi para cezalarıyla karşı karşıya kaldılar. Zaten çoğu dernek kirasını bile ödemekte zorlandığı için geçici adreslerde görünmekte ya da dernek yönetiminden birinin evi dernek ikametgahı olarak gösterilmekte. Bu cezalar onlar için ağır rakamlar bu nedenle. İç işleri bakanlığı bu cezaları zamanında ödemeyen dernek yönetimleri için de icra ve ceza işlemleri başlattı. Biz her ne kadar bu cezalara maruz kalmadıysak da yapılan uygulamaların yanlışlığını çok defa gördük. Bizler eğer sahada aktif çalışan, çalışmayı planlayan mevcut derneklerle yeni kurulmuş olan derneklere ulaşarak mevzuat, kendini geliştirme konusunda destek alabilecekleri eğitimlere ulaşma ve fon bulma konularında destekleyici eğitimler verebilirsek STK lar güçlendirebilecek. Yukarıda saydığımız olumsuzluklar nedeniyle pek çok STK kurulduktan kısa bir zaman sonra kapanmak zorunda kalıyor. Sivil Toplumun güçlenmesi ve daha çok söz sahibi olması gerekirken tam tersi bir yöne doğru gidiyoruz.
Bu eğitimler aynı zamanda bir deneyim paylaşımı ortamı da yaratacağı için yaşanacak her türlü olumsuz gelişmenin önüne geçilmesi kolay olacak, olumlu yönde adım atılması için de iş birlikleri doğacaktır.
