Bu araştırmada Mart 2019 ‘da başlayan COVİD19 Pandemi sürecinde , Mersin’in Toroslar ve Akdeniz İlçeleri dezavantajlı mahallelerinde yaşayan 07-18 yaş çocuklar gibi Suriyeli sığınmacı çocuklar da sokağa çıkma yasağının açıklanması ile başlayan dönemde; Çocukların temel haklara erişimde yaşadıkları sorunlar, ihmal durumları, ihtiyaçlarının saptanması ile temel haklara ulaşılabilirliğin izlenmesi, raporlaştırılması ve ” Türkiye’de Sığınmacı Çocuk Olmak” kitaplaştırılması amaçlanmıştır
Mersin’deki sığınmacıların sayısı İl Göç İdaresi Müdürlüğü verilerine göre 24 /2/2021 tarihinde 224 bin 965 olarak açıklanmıştır.Bu verilere göre bu nüfusun 45,7 si 0-18 yaş aralığındadır.Yani çocuktur.Bu çocukların önce göç ardından da pandemi döneminde çok fazla zorluk yaşadıklarını daha önce yaptığımız çalışmalarda gördük. Pandemi öncesi de tüm sığınmacı gruplarda olduğu gibi temel haklara erişim,akran zorbalığı,ev sahibi toplumun ön yargılarından kaynaklı güvende hissetmeme gibi sorunlarla baş etmeye çalışırken bu dönemde eve kapanan çocuklar özellikle eğitim,sağlık,oyun gibi temel haklara erişimde de adaletsizliğe maruz kalmışlar.Bu çalışma sığınmacı çocukların bu dönemi nasıl geçirdikleri,ne tür ihmallere, ihlallere ,ayrımcılığa maruz kaldıkları konusunda bizi ve alanda çalışanları bilgilendirecek,arşiv niteliği taşıyacak ,çözüme yönelik animasyon filmi ve kart oyununun da bir yöntem olarak diğer kurumlarca uygulanmasını da sağlayacaktır
Araştırmanın ilk aşamasında, Türk Kızılayı Mersin Toplum Merkezi ve Hayata Destek Derneği’nin psikolojik danışmanlık servisinde aktif çalışan 2 uzman çocuk psikoloğu ve 1 sosyolog
ile odak grup görüşmeleri gerçekleştirilecektir.
Aktif olarak çalışan 2 uzman çocuk psikoloğu ve 1 sosyolog ile yapılacak odak toplantısında pandemi öncesi ve pandemi döneminde sığınmacı çocuklarda gözlemledikleri olumlu ve olumsuz duygu durumları, çocuklara ulaşmada sorun yaşayıp yaşamadıkları ve çocuklardan ihmal ile ilgili gelen bildirimlerin takibi ve sıklığı ilgili sorunlar konuşulacaktır.. Bu toplantıda çocukların yaşadıkları ya da yaşama ihtimallerinin olduğu sorunları ortaya çıkarabilecek , çocuklarla düzenlenecek atölyelerde uygulanacak bir soru cevap çalışması hazırlanacaktır. Unhcr Ankara Saha ofisi ve Maharat Derneği tarafından tespit edilecek çeşitli yaş gruplarından katılımcı çocuklarla (Sığınmacıların yoğun olarak yaşadığı 4 farklı mahalleden 40 çocuk) odak grup atölye çalışması yapılacak, bu çalışmada uzman psikologların hazırladığı 20 sorunun yanıtı, çocuklara yaş grubuna göre uygulanacak yöntemle belirlenmeye çalışılacaktır.Şöyle ki; ilk grup olan 7-10 yaş arası çocuklarla 2 uzman çocuk psikoloğu ve bir sosyoloğun katılımıyla oyun ve resim atölyesi şeklinde gerçekleştirilecektir. Bu çalışmada çocuklara salgın hastalıktan önce yaptığı şeyler, hastalık sonrası yapamadığı şeyler ya da evde kaldığı zaman boyunca eğitimine devam edip edemediği, hastalıktan korunmak için ailesinin ne gibi tedbirler aldığı, aileden ya da çevreden birilerinin psikolojik ya da fiziksel şiddetine maruz kalıp kalmadığı , karantina döneminde evdeki durumları, neyi sevip sevmedikleri, nelerin onlara kötü hissettirdiği, çocuk hakları konusundaki bilgileri, haklarının engellenip engellenmediği ve bu durumla nasıl başa çıktıkları gibi pek çok soru uygun bir dil ve yöntemle sorulup yanıtı alınacaktır. Bu çalışma 11-13 ve 14-17 yaş arası çocuklarla da farklı iki günde yapılacak atölye çalışmalarıyla da gerçekleştirilecektir. Yöntem 7-10 yaş dönemi çocuklardan daha farklı olacak , biraz daha direkt soru cevap ve kart oyunu şeklinde yapılacaktır. Bu atölyelerin amacı farklı yaş dönemindeki sığınmacı çocukların temel haklara erişimde yaşadıkları sıkıntılar, kendilerini ihmal edilmiş hissedip etmedikleri, çocuk haklarına dair algıları, bu dönemde çocuklarda gözlemlenen duygu durumları , haklara erişimde yaşadıkları temel sorunların tespiti , ailelerinin yaşadığı sıkıntılar ve bunların çocuklara yansımasının belirlenmesi olacaktır. Her üç atölyenin sonunda da çocuklara “çocuklar ne ister?”diye sorulacak, nasıl bir video olursa ilgilerini çekeceği, zor durumlarda ne duymak istedikleri ve onlara neyin iyi geleceği gibi sorular yöneltilecektir. Bu cevaplar ışığında “Çocuklar ne ister?” animasyon filmi hazırlanacaktır. Çocuklardan gelen durum tespiti ve ihtiyaçlar animasyonun ana çerçevesini oluşturacaktır .
2. Aşamada ise Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi bir kart oyunu haline getirilecek, Arapça ve Türkçe olarak hazırlanan bu oyun katılımcı çocuklarla paylaşılacaktır Bu kart oyunu çocuklarla yapılacak atölye çalışmasında mevcut durumun tespiti ve bilgi toplanmasında bir yöntem olarak kullanılacaktır. (Örnek alınan model, Uluslararası Af Örgütü İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Kart Oyunu)
3. Aşamada Suriyeli Sığınmacı çocuklarla yapılan görüşmeler ve temel haklara erişimde yaşadıkları sıkıntılar ve çözüm önerileri , Uzman psikolog ve sosyolog eşliğinde (Türkçe ve Arapça) rapor hazırlanıp kamuoyu ile, stk’lar ve ilgili kurumlarla paylaşılacak.